موضوعات اصلي
راه‌هايي براي تقويت خلاقيت كودكان ۰۴ دي ۱۳۸۸ فرزند شما براي زندگي موفق، علاوه بر همه چيزهايي كه ما برايش فراهم مي‌كنيم، احتياج دارد كه خلاقانه فكر كند، تصميم بگيرد و مبتكر باشد. خلاقيت و قوه تخيل مناسب، كيفيتي فوق‌العاده است كه هر پدر و مادري آرزو دارد فرزندش اين استعداد را داشته باشد. همچنين در دنياي رقابتي امروز، بدون در نظر گرفتن شغل و حرفه و كاري كه فرزند شما در آينده انجام خواهد داد، او بايد بتواند در مراحل مختلف زندگي خلاق و مبتكر باشد. بسياري معتقدند كه فرزندان ما در آينده به هر شغلي كه مشغول شوند و هر مسووليتي داشته باشند، ميزان موفقيت‌شان به تجربيات دوران كودكي آنها بستگي دارد. رفتارهاي مناسب والدين بويژه در قالب بازي باعث مي‌شود كه كودك احساس موفق بودن داشته باشد و همين امر، پايه‌هاي موفقيت او در آينده را مي‌سازد. بازي خلاق اين امكان را به كودك مي‌دهد كه از قوه تخيل و خلاقيت خود استفاده كند و آن را رشد دهد. راهكارهايي ساده وجود دارند كه باعث ايجاد خلاقيت در كودك مي‌شوند و شما مي‌توانيد براحتي با استفاده از اين راه‌ها فرزندي خلاق داشته باشيد. آنچه در اين نوشتار آمده، تنها مقدمه‌اي است بر دانستن نكاتي در اين موضوع، اميدواريم اين مقدمه، دري باشد به جهان بزرگ كودك شما و آغازي براي بيشتر خواندن و بيشتر دانستن پدرها و مادرها. كودكان را تشويق به پرسيدن كنيد بچه‌ها به صورت ذاتي بسيار كنجكاو هستند و زياد سؤال مي‌كنند. آنقدر كه حتي گاهي ممكن است با پرسش‌هاي زياد خود شما را نيز گيج و يا خداي نكرده عصباني كنند ولي يادتان باشد كه هيچ‌گاه جلوي اين عادت را نگيريد و مانع پرسش‌هاي آنها نشويد، بلكه آنها را تشويق به پرسيدن بيشتر كنيد. كنجكاوي گام اصلي حركت به سوي خلاقيت است. پس سعي كنيد كه هر چه بيشتر و بهتر آنها را در اين مرحله ياري كنيد. در پاسخ پرسش‌هاي آنها به جاي جملات و عباراتي خشك و جدي، سعي كنيد جواب‌هايي دوستانه و قابل درك به آنها بدهيد. اگر جواب سؤالي را هم نمي‌دانستيد به جاي اين‌كه با صراحت بگوييد نمي‌دانم، از سؤال جالب او ابراز شادي كنيد و به او بگوئيد كه بايد هر دو روي آن كار كنيد تا جواب را پيدا كنيم. اگر بتوان پاسخ پرسش‌ها را با يك بازي ساده يا بيان يك قصه همراه كرد نتيجه بهتري عايد مي‌شود. زماني را با بچه‌ها بگذرانيد زندگي ماشيني امروزي باعث شده تا والدين زمان زيادي براي در كنار بچه‌ها بودن، نداشته باشند. صبح زود از خانه بيرون مي‌رويم، زماني كه كودك‌مان خواب است و شب‌ها اكثر خسته و بي‌حوصله به خانه برمي‌گرديم. اگر اين همه تلاش براي تأمين آينده‌اي بهتر براي فرزندان‌مان است پس بايد سعي كنيد زماني هر چند اندك در ميان كارها و برنامه‌هاي‌تان براي او پيدا كنيد. وقتي بچه‌ها كوچك هستند، بايد بيشتر از كارتان، به آنها توجه نماييد. اين موضوع را فراموش نكنيد كه هر چقدر زمان بيشتري با آنها باشيد و هر قدر اين مدت با شادي و بازي همراه باشد، حس كنجكاوي و خلاقيت كودكان‌تان را بيشتر برمي‌انگيزيد و آينده‌اي بهتر را براي‌شان ترسيم مي‌كنيد.
كمك كنيد گليمشان را از آب بكشند
پدر و مادر بودن لذتي خاص دارد و هيجان‌‌بخش‌ترين شادي‌‌ها را به انسان هديه مي‌كند. بسياري معتقدند هيچ چيز و هيچ لحظه‌اي بهتر از آن زماني نيست كه شما فرشته كوچك خود را در آغوش مي‌گيريد. والدين حتي از نگاه كردن به كودك‌شان سرشار از احساس مي‌شوند و هر وقت كه طفل، كاري جديد (هر چند كوچك) انجام مي‌دهد، احساس غرور مي‌كنند. اما از ياد نبريم كه در كنار تمام اين هيجانات روحي، پدر و مادرشدن به معني پذيرش مسووليتي بزرگ است. شما بايد قادر باشيد فرزندتان را طوري تربيت كنيد كه بتواند مراحل مختلف زندگي را به درستي پشت‌سر گذارد؛ از موقعيت‌ها به خوبي بهره بگيرد و در مجموع با موفقيت زندگي كند و به قول معروف گليم خودش را از آب بيرون بكشد.
با كودكان بازي كنيد
با كودك خود بازي كنيد و با او شعر و آواز بخوانيد. البته يادتان باشد كه مثل يك كودك با او بازي كنيد نه مثل يك بزرگسال. بازي كردن با آنها باعث ايجاد پيوندي صميمي بين شما و فرزندتان مي‌شود. بهتر است همسر خود را نيز راضي كنيد تا او نيز بخشي از بازي باشد. بازي‌هايي خلاقانه و تخيلي را براي زماني كه با بچه‌ها سپري مي‌كنيد انتخاب كنيد.
بر اساس تازه‌ترين تحقيقات، بچه‌هايي كه والدين شان زمان بيشتري را با آنها صرف مي‌كنند، خلاق‌تر مي‌شوند.
توجه داشته باشيد كه نوع بازي‌ها هم بسيار مهم است. گاه به تصوري در والدين بر مي‌خوريم بر اين مبنا كه براي بازي‌هاي خلاقانه بايد هزينه‌هاي زيادي صرف شود.
بايد با تأكيد بگوييم كه اين تصور، كاملا غلط است. بر عكس، بازي‌هاي خلاقانه شايد كم‌خرج‌ترين اوقات را براي تفريح فرزندان ما ايجاد مي‌كنند.
به عنوان نمونه بعد از خوردن قدري آجيل، با استفاده از رنگ‌هايي مانند گواش يا رنگ انگشتي مي‌توان پوست پسته‌ها و.... را رنگ و با آنها شكل‌هاي مختلف ساخت.
يا با همين رنگ‌ها و پوست ميوه‌هاي مختلف مي‌توانيم تصاوير خلاقانه‌اي را روي يك برگ كاغذ بسازيم و يا با كشيدن چند خط منحني و شكسته، از فرزندمان بخواهيم با كمك از تخيلش، آن شكل را كامل كند و صد‌ها مثال از اين دست.
با دلبندتان صحبت كنيد
صحبت كردن با كودكان، بسيار مهم است زيرا باعث ايجاد و حفظ رابطه‌اي دوستانه و محكم با آنها مي‌شود. بيشتر افراد با حالات و جملاتي دستوري و توصيه‌اي با كودكان‌شان صحبت مي‌كنند، نه به صورت دوستانه. در حالي كه بايد با كودك به زبان كودك اما مثل يك بزرگسال صحبت كرد، به آنچه به شما مي‌گويند با دقت گوش دهيد و اگر احتياج داشتند آنها را نصيحت كنيد، ولي هيچ چيز را به آنها تحميل نكنيد.
به فرزندانتان قدرت تصميم‌گيري بدهيد
ما هميشه مي‌خواهيم براي كودكان‌مان تصميم بگيريم چون فكر مي‌كنيم كه نيازهاي آنها را به دقيق‌ترين و بهترين شكل مي‌دانيم. اما آيا مي‌توانيم براي تمام دوران زندگي‌شان براي آنها و به جاي آنها تصميم بگيريم؟ اگر پاسخ‌تان منفي است، پس بهتر است از همان دوران كودكي، عادت تصميم‌گيري در شرايط مختلف را در كودك‌مان پرورش دهيم تا آنها را مستقل و خلاق بار آوريم. براي ايجاد اين آمادگي، گاهي در خانه، كودكان را مسوول كارهاي مختلف قرار دهيد. اگر چه تصميم اصلي بايد با شما باشد، اما اجازه دهيد آنها حق را‡ي داشته باشند و اگر خواسته‌ها و تصميم‌هاي‌شان منطقي است، از آنها تبعيت كنيد.
بچه‌ها را با طبيعت آشتي دهيد
كودك در تعامل با طبيعت نكات مهمي مي‌آموزد كه در خانه هيچ گاه چنين امكاني را نخواهد يافت. پس بايد اين فرصت را به او بدهيم و او را آماده رويارويي با طبيعت كنيم. پياده‌روي همراه با كودك در پارك يا حاشيه شهر و دامنه كوه، مي‌تواند بسيار به اين منظور كمك كند. در اين گردش‌ها نيز مي‌توانيد بدون هزينه به بازي‌هاي خلاقانه‌اي بپردازيد. درست كردن قدري گِل و ساختن حجم‌هاي مختلف يا طراحي اشكال مختلف با سنگ‌هاي مختلف و رنگارنگ از اين قبيل كارهاست.
يكي ديگر از شيوه‌هاي آشنايي كودكان با طبيعت كه در منزل و حتي آپارتمان‌هاي كوچك امروزي قابل انجام است، مشاركت دادن آنها در كاشتن گل و گياه و كارهاي باغباني كوچك خانگي است. از اين راه فرزندان خود را با گياهان مختلف آشنا كنيد. همچنين هر وقت فرصت داشتيد، آنها را به باغ وحش ببريد و تشويق‌شان كنيد تا با حيوانات رابطه‌اي خوب داشته و به عنوان مثال به آنها غذا بدهند.
همه اين‌ها به كودك كمك مي‌كند تا ياد بگيرد كه چگونه طبيعت را دوست داشته باشد و آن را تحسين كند.
براي آنها كتاب بخوانيد
وقتي براي كودك خود كتاب مي‌خوانيد، آنها داستان كتاب را مانند يك فيلم براي خود تصور مي‌كنند. هر چه بيشتر براي آنها كتاب بخوانيد، آنها در زندگي آينده‌شان خلاق‌تر خواهند بود. در حقيقت كتاب خواندن با صداي بلند راهي است براي افزايش خلاقيت كودك.
كودكان را با كتاب‌هاي نقاشي آشنا كنيد
يكي از راه‌هايي كه به افزايش خلاقيت در كودك شما كمك مي‌كند، انتخاب اسباب بازي‌هايي است كه مي‌تواند به شكل‌هاي مختلف در آيد، مثل خميرهاي رنگي و يا با آنها شكل‌هاي گوناگوني را ساخت، مانند لگوها.
نكته مهم ديگر اين است كه از همان دوران كودكي آنها را با كتاب‌هاي نقاشي آشنا كنيد. هدف اين نيست كه فرزند ما يك نقاش شود بلكه اين كار فقط به اين دليل است كه قوه تخيل آنها پرورش يافته و بتدريج بهبود يابد. نتيجه اين اقدامات، افزايش ابتكار آنها خواهد بود.
به انجام كار فكر كنيد؛ نه نتيجه آن
كودكان را تشويق كنيد تا كارهاي مدرسه را خودشان انجام دهند و تأكيدي بر بي عيب و نقص بودن و كامل بودن كارها نكنيد. مهمترين مساله اين است كه كودك شما ياد بگيرد تا با خلاقيت و برنامه‌ريزي خودش كار را انجام دهد. فراموش نكنيد انجام يك كار كامل و بي عيب براي اين منظور لازم نيست.
كودك خود را براي آنچه خودش مي‌سازد تشويق كنيد حتي اگر حاصل كارش خيلي جالب و خوب نباشد و هميشه آنها را تشويق كنيد تا خلاقانه فكر كنند.
با اين راه‌هاي به ظاهر ساده ولي كارآمد مي‌توانيد استعداد خلاقيت و ابتكار را در كودك خود پرورش داده و او را آماده زندگي‌اي خلاقانه سازيد. براي اين هدف بزرگ، وسايل و لوازم زيادي نياز نداريد؛ مهمترين ابزار، خواست شما و قدري مطالعه، تحقيق و مشاوره است. پس از آن با اندكي صرف زمان و حوصله مي‌توانيد كودك خود را بهتر و مفيدتر تربيت كنيد.
نيلوفر اسعدي بيگي
